Хятадын макро эдийн засгийн нөхцөл байдал

Хятад Улс нь дэлхийн хоёр дахь том эдийн засагтай орон бөгөөд ДНБ болон импортын хэмжээгээрээ АНУ-ын араас бичигддэг. Харин экспортоороо дэлхийд тэргүүлдэг. Тус улсын эдийн засгийн өсөлт, хөрөнгийн зах зээлийн чиг хандлага нь дэлхий нийтийн анхаарлын төвд байдаг төдийгүй олон улсын хөрөнгө оруулагчид, шинжээчид байнга судалж, шинжилдэг голлох сэдвүүдийн нэг юм.

Хятад Улсын эдийн засгийн нөхцөл байдал, зах зээлийн хөдөлгөөн нь дэлхийн санхүү, худалдааны орчинд хүчтэй нөлөө үзүүлж байдаг тул бид харилцагчдадаа зориулан тус улсын зах зээлийн талаар дэлгэрэнгүй судалгааг хүргэхээр бэлтгэлээ.

БНХАУ-ын хувьд энэ он томоохон сорилтуудтай жил болох төлөвтэй байна  

Тус улсын хувьд 2025 онд эдийн засгийн өсөлт удааширч, ажилгүйдлийн түвшин өндөр хэвээр үлдэхээс гадна АНУ-ын зүгээс Хятадын экспортын бараанд тариф тогтоож буй нь эдийн засагт нь сөргөөр нөлөөлөх магадлалтай юм.

Энэ бүх хүчин зүйлс нь Хятадын эдийн засгийн тогтвортой байдалд шинэ сорилт үүсгэж, ирэх жилүүдэд илүү хүндрэлийг авчрах хандлагатай байна.

Тодруулбал, Хятадын экспортын өсөлт 2 хувиас бага болж буурах, түүгээр ч зогсохгүй ирэх онд 1 хувьд хүрэх таамгийг “Bloomberg”-ийн шинжээчид дэвшүүлжээ.

Мөн тус улсын ДНБ-ий өсөлт 2025 онд 4.50 хувь, 2026 онд 4.20 хувь, 2027 онд 4.00 хувь болж тус тус буурах төлөвтэй байна. Харин инфляцийн хувьд 0.60 хувь, 1.30 хувь, 1.50 хувь болж тус тус өсөх хүлээлттэй байгаа ч 2025 оны зорилтот инфляцийн түвшин болох 2 хувьд хүрэхэд хол байна гэж шинжээчид үзэж байна.

Хятадын эдийн засгийн өсөлт удаашрахад нөлөөлсөн хүчин зүйлс

• Хятадын үл хөдлөх зах зээлийн уналт

• Дотоодын эрэлт болон хэрэглэгчдийн итгэл буурсан

• Худалдааны дайн

• Засгийн газрын бодлого, зохицуулалт чангарсан

Хятадын үл хөдлөх зах зээлийн уналт

Тус улсын үл хөдлөх салбарын уналт 2021 оноос эхэлсэн бөгөөд эдийн засгийн удаашрал, өндөр өрийн дарамттай томоохон компаниудын дампуурал нь энэ хямралыг гүнзгийрүүлсэн.

Тодруулбал, Хятадад үл хөдлөх хөрөнгийн борлуулалтаар тэргүүлэгчдийн нэг “Evergrande” группын санхүүгийн хямрал голлох нөлөө үзүүлсэн. Энэ байдал салбарын тогтвортой байдалд ноцтой хүндрэл учруулж, цаашдын өсөлтөд сөргөөр нөлөөлсөн.

Тус группын хувьд 2021 оны 9-р сард өрийн эргэн төлөлтийн үүргээ биелүүлэх боломжгүй гэдгээ зарласан бөгөөд уг санхүүгийн хямрал нь Хятад иргэдийн үл хөдлөхөд хөрөнгө оруулалт хийх нь ашигтай гэсэн үзлээс бий болсон зохиомол эрэлтийг үл хөдлөхийн салбар нь хангахын тулд хэт их зээл авч эрэлтээсээ давсан шинэ төслүүдийг зэрэг зэрэг эхлүүлсэнтэй холбоотой юм.

Дээрх үйл явдал нь үл хөдлөхийн зах зээлд өргөн хэмжээний цочрол үүсгэж, орон сууцны үнэ буурч, олон барилгын төсөл зогсонги байдалд орсон бөгөөд хямралын сөрөг нөлөө өнөөг хүртэл үргэлжилсээр байна.

Дээрх графикт харуулсаны дагуу Хятадын үл хөдлөх хөрөнгийн салбар 2018 онд 22.3 их наяд юань буюу ДНБ-ий 24.2 хувийг бүрдүүлж байсан бол 2023 онд 25.5 их наяд юань буюу ДНБ-ний 20.2 хувьтай тэнцүү болж буурсан байна.

Түүнчлэн “Bloomberg”-ийн төсөөллийн дагуу 2026 он гэхэд энэ хувь 16.40 хувь  болох хүлээлттэй байна.

Дотоодын эрэлт, хэрэглэгчдийн итгэл буурсан

Хятадын хөдөө орон нутаг болон томоохон хотуудын иргэдийн цалин хөлс цар тахлын өмнөх үеийнхээс 2-3 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байгаа бөгөөд цаашид цалин өснө гэсэн хүлээлт ард иргэдийн дунд буурч, эдийн засгийн тогтворгүй байдлын талаарх болгоомжлол бий болсон.

Нөгөөтэйгүүр хятадууд угаас хадгалах хандлагатай ард түмэн бөгөөд орлогынхоо гуравны нэгийг тогтмол хуримтлуулдаг. Гэвч энэ нь эдийн засгийн эргэлтэд саад учруулж, хэрэглээ хумигдахад хүргэж байгааг шинжээчид онцолж байна.

Тус улсын иргэдийн хувьд орлогоо хадгалах хувь хэмжээ өмнө нь нэг хүүхдийн бодлоготой холбоотойгоор өндөр байсан бол, сүүлийн жилүүдэд ковидын хөл хорио болон цар тахлын нөлөөгөөр улам өссөн байна.

Өөр нэгэн анхаарал татахуйц баримт дурдахад, хятадууд импортын тансаг брэндийн бүтээгдэхүүн, автомашин худалдан авах нь мэдэгдэхүйц буурч, харин дотоодын хямд үнэтэй брэндүүдийг илүү сонгох хандлагатай болсон. Энэ нь эх оронч үзлээс илүүтэйгээр зардлаа хэмнэх нэг арга болж байна.

Жишээлбэл, Starbucks-ийн кофе (30 юань) авахын оронд Luckin Coffee (9.99 юань)-ийг илүүд үзэж буйг доорх борлуулалтын графикаас харж болно.

АНУ болон БНХАУ-ын худалдааны дайн

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трампын засаг захиргаанаас БНХАУ-ын эсрэг шинэ тарифын бодлого хэрэгжүүлж, тус улсаас импортолж буй бүх бараанд 20%-ийн тариф ногдуулаад байна.

Энэхүү бодлогыг АНУ-ын худалдааны алдагдлыг бууруулах, дотоодын үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор хэрэгжүүлсэн ч хариуд нь Хятад Улс нүүрс, шингэрүүлсэн байгалийн хий, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнд 10-15 хувийн тариф тогтоож, АНУ-ын зарим компанийг “Найдвартай бус аж ахуйн нэгжүүдийн жагсаалт”-д оруулсан юм. Шинэ тарифын нөлөөгөөр хоёр орны худалдааны харилцааг дахин хурцдаж, дэлхийн зах зээлд тодорхойгүй байдал үүсээд буй.

Хятадын Засгийн газрын бодлого зохицуулалт

Эдгээр дөрвөн гол хүчин зүйлийн нөлөөгөөр Хятадын эдийн засгийн өсөлт удааширч, өнөөгийн нөхцөл байдал үүсэхэд хүрсэн гэж шинжээчид дүгнэж байна.

Хятад Улс цаашид ямар бодлого авч хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна вэ?

Эдийн засгаа тэтгэх арга хэмжээ

• Төсвийн алдагдлын дээд хязгаарыг ДНБ-ийн 3-4 хувьв болгож өсгөх

• Дэд бүтэц, орон нутгийн өрийг дахин санхүүжүүлэх, эрчээ авч буй хиймэл оюун ухаан болон куантум компьютерийн салбарыг дэмжих, үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлийг эрчимжүүлэх зорилгоор 1.3 их наяд юанийн үнэлгээ бүхий тусгай бонд гаргах

• Дотоодын хэрэглээ, ард иргэдийн худалдан авалтыг эрчимжүүлэх

• Цалин хөлсийг нэмэгдүүлэх

• Автомашин, цахилгаан бараа, электроникийн худалдан авалтад татаас олгож, хэрэглээг дэмжих

• Хүүхэд өсгөх зардлыг бууруулах зорилгоор санхүүгийн тусламж үзүүлж, залуу гэр бүлийн хэрэглээг дэмжих

• Дотоодын аялал жуулчлал, эрүүл мэндийн үйлчилгээ, ахмад настны асрамжийн үйлчилгээг нэмэгдүүлж, цахим худалдааны платформ, цахим худалдаа, дижитал төлбөрийн системийг хөгжүүлэх

• Үндсэн хэрэглээний бараа, тансаг бүтээгдэхүүний татварыг бууруулж, илүү хүртээмжтэй болгох

Технологийн салбар, хиймэл оюун ухааны салбарт тэргүүлэх

Өнгөрсөн 2-р сард БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин “Alibaba”, “Tencent”, “Xiaomi”, “BYD”, “Huawei” зэрэг технологийн салбарын томоохон компанийн удирдлагуудтай уулзалт хийсэн юм. Энэ нь Хятад Улс хувийн хэвшил, ялангуяа технологийн компаниудад ихээхэн ач холбогдол өгч байгаагийн тод илрэл бөгөөд сүүлийн жилүүдэд тавигдаад байсан хязгаарлалтыг сулруулж, салбарын тэргүүлэгчдэд итгэл хүлээлгэж буйг харуулсан үйл явдал боллоо.

Үүний үр дүнд зах зээлд эерэг хүлээлт бий болж, технологийн салбарын өсөлтөд шинэ боломжууд нээгдэх төлөвтэй байна. Мөн энэ уулзалт нь БНХАУ технологийн салбарт АНУ-тай өрсөлдөөнөө эрчимжүүлж буйг илтгэсэн чухал үйл явдал юм.

Дүгнэлт

Эдийн засгийн өсөлт саарч, ажилгүйдэл нэмэгдэж, АНУ-аас тарифын бодлого хэрэгжүүлж байгаа нь Хятадын экспортод сөргөөр нөлөөлж буй юм. Түүнчлэн, ДНБ-ий өсөлт 2025-2027 онд тасралтгүй буурах хандлагатай байгаа нь тус улсын эдийн засгийн өсөлтийн удаашрал даамжрах төлөвтэй байгааг илтгэж байна.

Үүний хариуд Хятад Улс эдийн засгаа сэргээх, дотоодын хэрэглээг нэмэгдүүлэх, технологийн салбарт тэргүүлэх зорилгоор дараах арга хэмжээг төлөвлөж байна. Үүнд, үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлийг дэмжих, тусгай бонд гарган төсвийн алдагдлыг бууруулах, иргэдийн цалин хөлсийг нэмэгдүүлэх, автомашин болон цахилгаан барааны хэрэглээг дэмжих зэрэг багтаж байна. Мөн технологийн салбарт, тэр дундаа хиймэл оюун ухааны чиглэлд хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлэх, төрийн дэмжлэгийг өргөжүүлэхээр зорьж байна.

Иймд, АНУ-Хятадын харилцаа худалдааны дайнтай холбоотой хүндрэхгүй тохиолдолд Хятадын технологийн салбар тэр тусмаа хиймэл оюун ухаан болон чипний үйлдвэрлэлийн салбарыг анхааралдаа авч хөрөнгө оруулалт хийх нь урт хугацаандаа үр дүнгээ өгнө гэж таамаглаж байна.

Судалгаа татаж авах ↓